Синонимдер
Синоним – айтылуы әр түрлі, бірақ мағыналары бір-біріне жақын сөздер. Синонимдер кем дегенде,екі сөзден болады. Одан да көп сөзден болуы мүмкін. Мысалы: сабырлы,байсалды,төзімді,ұстамды,салмақты.
1.Екі сөздің сырт формасы мүлдем басқа болып келуінен жасалады: адам – кісі; ел-халық; надан – топас; үлкен – зор; әдейі – қасақана; нану – сену т.б.
2.Кейде синонимдік қатарға енген сөздердің бірді-екілі дыбыстарында ғана өзгеріс болып келеді: мағлумат – мәлімет т.б.
- Түбірлерге қосымшалар қосып, негізгі түбір мен туынды түбір біріне-бірі синоним болады: жара – жарақат, ағын – ағыс, ық – ықтасын, қап – қапшық, келін – келіншек т.б.
Синонимге тән негізгі бес түрлі белгі бар:
а) Синонимдер кемінде екі сөз болуы керек;
ә) Синонимдерге енетін сөздердің мағыналары үйлес, жақын болуы керек;
б) Синонимдер үнемі бір сөз табынан болуы керек;
в) Синонимдер белгілі бір сөз табына тән грамматикалық тұлғада тұруы шарт;
г) Бірін-бірі ауыстыратын синонимдер сөйлемнің бір-ақ мүшесінің қызметін атқаруы керек.
Синонимдер негізінен үш сөз табынан жасалады.
Зат есімнен жасалған синонимдер: кескін, пішін, бейне,
Сын есімнен жасалған синонимдер: қайғылы, уайымды,
мұңды, қасіретті, қапалы т.б.
Етістіктен жасалған синонимдер: айту, жеткізу, сөйлеу,
Сондай-ақ, синоним қатары үстеулерден де болуы мүмкін.Мысалы: Жақып бұл хабарды шапшаң жеткізді. Жақып бұл хабарды тез жеткізді. Жақып бұл хабарды дереу жеткізді. Жақып бұл хабарды жедел жеткізді.
Антоним (грек тілінен алынған „ қарсы” және „ атау”) – мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер. Мысалы: аласа-биік, ұзын-қысқа,ақ-қара, алыс-жақын, су жүрек – жүрек жұтқан т.б.
Источник статьи: http://baribar.kz/student/10819/sinonimder/
Сабақ жоспары Қазақ тілі «Синоним дегеніміз не?» 2 сынып
38 000 репетиторов из РФ и СНГ
Занятия онлайн и оффлайн
Более 90 дисциплин
«Дені саудың-жаны сау»
Синоним дегеніміз не?
Мұғалімнің аты: Кембаева Л.
2.2.2.1 Синоним, антоним, омоним (сөздік қолдану) сөздерді ажырату және мағынасын түсіну, сөйлеу барысында қолдану
Барлық оқушылар орындай алады:
Сөйдің лексикалық мағынасын түсінеді;
Оқушылардың көпшілігі орындай алады:
Өз бетінше сөйлемдегі сөздердің байланысын анықтай біледі;
Кейбір оқушылар орындай алады:
Берілген тақырып бойынша тұжырым жасай алады;
1.Синоним, антоним, омоним сөздерді ажыратады және мағынасын түсінеді, сөйлеу барысында қолданады;
2. Мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздердің негізінде мәтіннің мазмұнын болжайды;
Түйінді сөздер мен сөз тіркестері:
Тірек сөздердің айтылуын ,есте сақтау дағдысын қалыптастыру; тірек сөздерді сабақ барысында қайталату.
Талқылауға арналған сұрақтар:
Не себепті. деп ойлайсыз
2. Мағынасы қарама-қарсы сөздерді қандай сөз дейміз?
3. Спорт сөзінің лексикалық мағынасы қандай?
Өзара сыйластыққа тәрбиелеу, жұппен жұмыс орындау арқылы достыққа, жолдастыққа тәрбиелеу.
Антоним дегеніміз не?
Жоспарланған уақыт есебі
Жоспарланған жаттығу түрлері (төмендегі жазбаларды сіз жоспарлаған жаттығу түрлерімен ауыстырыңыз)
Балалар бір-бірімен амандасып, танысады, жылы тілек тілейді.
Балаларды түстер арқылы үш топқа бөлемін.
Антоним дегеніміз не?
12 – жаттығу « Өлеңді оқы» ҰЖ
Дескриптор:
1. Өлеңді мәнерлеп оқиды;
2. Өлеңді қатесіз көшіріп жазады;
3. Қарамен жазылған сөздердің астын сызады;
4. Қарамен жазылған сөздердің мағынасы бір-біріне жуық екенін дәлелдейді;
5. Синоним сөзінің мағынасын түсінеді;
13-жаттығу «Болжа» ӨЖ
Дескриптор:
1. Өлеңді мәнерлеп мағынасын түсініп, оқиды;
2. Тақырыбы бойынша өлеңнің мазмұнын болжайды;
3. Тақырыбы бойынша айтқан ойларын өлеңнің мазмұнымен салыстырады;
4.қарамен жазылған сөзінің синонимін табады;
14-жаттығу « Ойлан тап» ойыны ЖЖ
Ребусты шеш. Шешуіндегі сөздің синонимін тап.
Дескриптор:
1. Берілген иллюстрация бойынша ребустың жауабын айтады;
2. Шешуіндегі сөздің синонимін табады ;
3.Тағы басқа синоним сөздеріне мысалдар келтіреді;
4. Бір-біріне түсіндіреді, толықтырады;
16-жаттығу: « Қимылмен көрсет» ТЖ
Дескриптор:
1. Өлеңді оқып, ондағы қимылдарды көрсетеді;
2. Өзінің ертеңгілікке жасайтын жаттығулары туралы әңгімелейді;
3. Бір-бірін тыңдайды, бағалайды;
Үй тапсырмасы: 15-жаттығу ереже жаттау
Кері байланыс: «Бағдаршам» әдісі
Саралау-оқушыға мейлінше қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз?
Қабілетті оқушыға тапсырманы
қалай түрлендіресіз? Қабілетті оқушыға қосымша карточкалар беремін.
Барлық оқушылар орындай алады:
Оқушылардың көпшілігі орындай алады:
Кейбір оқушылар орындай алады:
Бағалау – оқушы білімін тексеруді қалай жоспарлайсыз? Жұптық, топтық, өздік жұмыста жұлдызша,житондар арқылы бағалаймын. Мадақтау, марапаттау арқылы бағалауды жүзеге асырамын.
Пәнаралық байланыс – музыка, көркем еңбек, АКТмен байланыс. Құндылықтармен байланыс (тәрбие элементі)
Ауызбіршілікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың мақсаты мен оқу мақсаттары орындалды ма? Бүгін оқушылар не үйренді?
Сабақ қалай өтті, қандай деңгейде өтті?
Жоспарланған саралау жақсы іске асты ма ? (тапсырмалар сәйкес болды ма?)
Уақытты қалай пайдаландым?
Жоспарыма қандай өзгеріс енгіздім және неге?
Выберите книгу со скидкой:
ПЕРВОЕ ЧТЕНИЕ. ШКОЛА ЖУКОВОЙ (ОБУЧАЮЩАЯ АКТИВИТИ +50 А5). ФОРМАТ: 160Х215 ММ. в кор.50шт
Актерское мастерство: американская школа
Школа литературного и сценарного мастерства: От замысла до результата: рассказы, романы, статьи, нон-фикшн, сце- нарии, новые медиа
Школа Флайледи: Как навести порядок в доме и в жизни
Книга тайн. Школа Эвер Афтер.
Золотая школа садовода
Математика. Новый полный справочник школьника для подготовки к ЕГЭ
Дошкольная педагогика с основами методик воспитания и обучения. Учебник для вузов. Стандарт третьего поколения. 2-е изд.
Считаю и решаю: для детей 5-6 лет. Ч. 1, 2-е изд., испр. и перераб.
Начинаю считать: для детей 4-5 лет. Ч. 1, 2-е изд., испр. и перераб.
Считаю и решаю: для детей 5-6 лет. Ч. 2, 2-е изд., испр. и перераб.
Пишу буквы: для детей 5-6 лет. Ч. 2. 2-е изд, испр. и перераб.
БОЛЕЕ 58 000 КНИГ И ШИРОКИЙ ВЫБОР КАНЦТОВАРОВ! ИНФОЛАВКА
Инфолавка — книжный магазин для педагогов и родителей от проекта «Инфоурок»
VI Международный дистанционный конкурс «Старт»
- 16 предметов
- Для учеников 1-11 классов и дошкольников
- Наградные и подарки
Международные дистанционные “ШКОЛЬНЫЕ ИНФОКОНКУРСЫ”
для дошкольников и учеников 1–11 классов
Оргвзнос: от 15 руб.
Номер материала: ДБ-957450
Добавляйте авторские материалы и получите призы от Инфоурок
Еженедельный призовой фонд 100 000 Р
Не нашли то что искали?
Вам будут интересны эти курсы:
Оставьте свой комментарий
Ответственность за разрешение любых спорных моментов, касающихся самих материалов и их содержания, берут на себя пользователи, разместившие материал на сайте. Однако редакция сайта готова оказать всяческую поддержку в решении любых вопросов, связанных с работой и содержанием сайта. Если Вы заметили, что на данном сайте незаконно используются материалы, сообщите об этом администрации сайта через форму обратной связи.
Все материалы, размещенные на сайте, созданы авторами сайта либо размещены пользователями сайта и представлены на сайте исключительно для ознакомления. Авторские права на материалы принадлежат их законным авторам. Частичное или полное копирование материалов сайта без письменного разрешения администрации сайта запрещено! Мнение редакции может не совпадать с точкой зрения авторов.
Источник статьи: http://infourok.ru/saba%D2%9B-zhospary-%D2%9Baza%D2%9B-t%D1%96l%D1%96-sinonim-degen%D1%96m%D1%96z-ne-2-synyp-4100342.html