Русско-казахский словарь
Основная словарная статья:
Нашли ошибку? Выделите ее мышью!
Слово/словосочетание не найдено.
В словаре имеются схожие по написанию слова:
Превышено количество переводов для незарегистрированного пользователя.
Пожалуйста, зарегистрируйтесь, чтобы продолжить пользоваться словарем.
Уже были зарегистрированы? Войдите.
Превышено количество переводов для зарегистрированного пользователя. Приходите завтра!
Не нашли перевода? Напишите Ваш вопрос в форму ВКонтакте, Вам, скорее всего, помогут:
Правила:
- Ваш вопрос пишите в самом верхнем поле Ваш комментарий. , выше синей кнопки Отправить. Не задавайте свой вопрос внутри вопросов, созданных другими.
- Ваш ответ пишите в поле, кликнув по ссылке Комментировать или в поле Написать комментарий. , ниже вопроса.
- Размещайте только небольшие тексты (в пределах одного предложения).
- Не размещайте переводы, выполненные системами машинного перевода (Google-переводчик и др.)
- Не засоряйте форум такими сообщениями, как «привет», «что это» и своими мыслями не требующими перевода.
- Не пишите отзывы о качестве словаря.
- Рекламные сообщения будут удалены. Авторы получают бан.
Источник статьи: http://sozdik.kz/ru/dictionary/translate/ru/kk/%D1%88%D0%B5%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%BA+%D1%810%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D1%80/
Шешендік с?здер
Екібаст?з ауданы Аты?ай ауылы
Аты?ай жалпы орта білім беретін мектебіні?
?аза? тілі мен ?дебиет п?ніні? м??алімі
Саба?ты? та?ырыбы: Шешендік с?зді? сапалары
Саба?ты? ма?саты: Шешендік с?зді? сапалары туралы м?лімет беру.
О?ушыларды? ойын ке?ейтіп тілді байытатын мазм?нды да к?ркем с?з ?лгілері мол шешендік с?здерді ?йрету;
?) Т?рлі ?дістерді пайдалана отырып балаларды тап?ырлы? жылдамды? есте са?тау ?абілеттерін арттыру;
б) О?ушыларды? бойына ?дептілік,инабаттылы?, адамгершілік ?асиеттерін ?алыптастыру.
- К?ркем с?з ?лгелерін ке?інен ?олдану;
- О?ушыларды? с?здік ?орларын ке?ейту;
- С?йлеу ?абілеттерін дамыту;
- ?зіне деген жауапкершілігін арттыру, е?бекс?йгіштікке баулу.
- Д?ниетанымды? ой-?рістерін арттыру.
Саба?ты? т?рі: жа?а саба?
??ралдар: интербелсенді та?та, о?улы?, сыз?ыш, д?птер, ?шіргіш, сызба
?діс-т?сілдер: «Идея туралы ойлар» ?дісі, жеке, ж?пты?, топты?, «Детальдарды ?осу» ?дісі, «Та?ырыпты? т?йінді с?здер» ?дісі
О?ыту н?тижесі: Шаршы топ алдында?ы с?з сапаларын ажырата алады, біледі.
Саба? кезе?дері
Уа?ыт
М??алімні? іс-?рекеті
О?ушыларды? іс-?рекеті
1.?йымдастыру кезе?і:
Психологиялы? ахуал ту?ызу. «Смайлик» Шарты: смайлик та?дау ар?ылы ?з к??іл-к?йін білдіреді
О?ушылар ?ол алысып бір-біріне с?ттілік тілейді
— Са?ан б?гін жа?сы к??іл тілеймін!
— С?ттілік тілеймін! (ОЖТ)
Білу 5 мин
Интербелсенді та?тада с?ра?тар жазыл?ан:(жа?а та?ырыпты ашу ма?сатында)
— Б?гінгі к?нге дейін ?андай та?ырыптар ?ттік?
-С?йлеу не ?шін ?ажет деп ойлайсы?дар? Шешендік с?зде ескерілуі тиіс ?а?идалар болуы ?ажет пе?
О?ушылар с?ра?тар?а жауап береді.
- С?йлеу-адамны? тіл амалдарын пайдалану ар?ылы пікір, ой білдіру ?рекеті.
Шешендік с?зді? ?а?идалары:
-с?зді? т?сінікті болуы;
-?аза? тіліні? с?з байлы?ын жа?сы білуі керек;
?р о?ушы ?з ойын айтады (СТО)
Т?сіну 3 мин
Шешендік с?з сапалары дегенде,е? алдымен,с?йлеу ерекшеліктерін ашуды ?ажет етеді.
?ызметі: -пікір, ойды білдіреді (тіл амалдары пайдалынылады)
- С?йлеуші сипаты аны?талады (шы?армашылы? ?абілеті дамиды)
Жасалуы: -с?йлеу айшы?тары ?олданылады;
-дайын тілдік ??ралдарды пайдаланады;(СТО)
?олдану 14 мин
«Идея туралы ойлар» ?дісі бойынша о?ушылар?а м?тіндер ?сынылады.
С?здерді? ма?ынасын аны?тап, оларды? шешендік с?зге ?андай ?атысы бар екенін т?сіндіру.
Ауызекі тіл, д?йекс?з (цитата), неологизм
СЕРГІТУ С?ТІ «Австралиялы? жа?быр»
«Идея туралы ойлар» ?дісі
1.?р с?зді т?сініп о?иды
2.Берілген с?зді? шешендік с?зге ?атысын аны?тау.
(ОЖТ,СТО, О?БОБ
Сергіту с?тін жасайды
Талдау 10 мин
43-тапсырма
С?здерді ауыспалы ма?ынада ?олданып, бірнеше с?з тіркесін ??рау
44- тапсырма.
2.Шал а?ынны? ?ле?іне с?йеніп, шешендік с?зге ?ойылатын талаптарды жазу.
3.Жазбаларда?ы талаптарды салыстыру.
Шола?, есті, к?рі, жас, шебер с?здеріне с?з тіркесін ??рау
- О?ушы берілген ?ле?ді м?нерлеп о?иды
- Тапсырма?а талдау жасайды:
Л: Байбала?ды,ыра?дай
СТ:?ос жор?аны
Синтез (жина?тау)
Тапсырма
1.Айтушы немесе шешен. 2.С?з,оны? жеткізер ой-пікірі 3.Ты?даушы.
О?ушылар кестені толтырады, ?ор?айды.
Сонымен бірге шешендік с?зді? сапалы шы?уы,я?ни,ты?даушыны ы?ылас ?оя ты?дата білуі,пікір алмасу,сендіру,ой б?лісумен де аны?талады.Аристотель «Риторикада» ?арым-?атынас?а ?ажет ?ш элементті аны?тап к?рсетеді.
ТжДБО,СТО,О?БОБ
Ба?алау 2 мин
О?ушыларды? ба?алауын ты?дайды. Смайлик ар?ылы саба??а ?алай ?атыс?андарын к?рсетеді.
?р о?ушы ?з ойын айтады./Нені істей алмадым,себебі.
О?ушылар та?да?ан смайликтерін к?рсетіп, т?сіндіреді.
(СТО, О?БОБ)
Просмотр содержимого документа
«Шешендік с?здер »
Сабақтың тақырыбы: Шешендік сөздің сапалары
Сабақтың мақсаты: Шешендік сөздің сапалары туралы мәлімет беру.
Оқушылардың ойын кеңейтіп тілді байытатын мазмұнды да көркем сөз үлгілері мол шешендік сөздерді үйрету;
ә) Түрлі әдістерді пайдалана отырып балаларды тапқырлық жылдамдық есте сақтау қабілеттерін арттыру;
б) Оқушылардың бойына әдептілік,инабаттылық, адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру.
Көркем сөз үлгелерін кеңінен қолдану;
Оқушылардың сөздік қорларын кеңейту;
Сөйлеу қабілеттерін дамыту;
Өзіне деген жауапкершілігін арттыру, еңбексүйгіштікке баулу.
Дүниетанымдық ой-өрістерін арттыру.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Құралдар: интербелсенді тақта, оқулық, сызғыш, дәптер, өшіргіш, сызба
Әдіс-тәсілдер: «Идея туралы ойлар» әдісі, жеке, жұптық, топтық, «Детальдарды қосу» әдісі, «Тақырыптық түйінді сөздер» әдісі
Оқыту нәтижесі: Шаршы топ алдындағы сөз сапаларын ажырата алады, біледі.
Источник статьи: http://kopilkaurokov.ru/literatura/uroki/shieshiendik-sozdier-1
Шешендік с?здер, оны? жанрлы? т?рлері.
Саба?ты? та?ырыбы : Шешендік с?здер, оны? жанрлы?т?рлері.
Білімділік: ?аза? хал?ыны? даналы?ы мен д?ст?рлі шешендік асыл ?азынасын о?ыту; м?н-ма?ынасын ашу; шешендік с?здерді? мазм?ны мен ??рылысына т?сінік беру.
Дамытушылы?:О?ушыларды? ойлау ж?не есте са?тау ?абілеттерін
дамыта отырып,?з ой-пікірлерін еркін айта алу?а да?дыландыру.
Т?рбиелік м?ні: Рухани жан д?ниесі бай,адамгершілігі мол,ана тілін ?адір-
лейтін т?л?а т?рбиелеу; ой зерделігінен туып, халы? ж?регіне ?яла?ан парасатты шешендікті таныту; тарихымызды танытып, ?лтты? намысымызды оятып,рухымызды к?теретін би-шешендер с?здерін саралап, ж?йелеу барысында?ы ой- тол?аныстар.С?з тере?дігін т?сініп, ба?алай білуге, с?лулы? сезіміне баулу.
3. Саба?ты? т?рі: Жа?а саба?
4. Саба?ты? ?дісі: Т?сіндіру, с?ра?-жауап, топпен ж?мыс.
5. К?рнекіліктер: а)?лем ойшылдарыны? шешендік ?нер туралы т?сінік білдірген на?ылдары мен ?анатты с?здері жазыл?ан ?деби журнал.
?) Кейбір с?здер ретіне ?арай интерактивті та?тада к?рсетіледі.
1. «Шешенні? парызы- шынды?ты айту» (Платон)
2. «Созба?тай берсе, тамаша с?з де жалы?тырып жібереді» (Б.Паскаль)
3. « Барлы? заманда тіл байлы?ы мен шешендік ?нер ?атар ж?ріп келеді»
б) ?н таспадан шешендік тол?ау, арнауларды ты?дату
в) Шешендік с?здер туралы жазыл?ан е?бектер ?деби сын ма?алалар, зерттеулер.
Сынып о?ушыларын ?ш топ?а б?ліп отыр?ызып, ?р топты? топ басшылары ?з топтарын таныстырады. Жа?а саба?ты? та?ырыбына ?арай І топ Т?ле би, ІІ топ ?йтеке би, ІІІ топ ?азыбек би есімдерін иеленеді. Сайысты ба?алап
отыру ал?а билер сіздерге тапсырылады.Жо?ар?ы ?пай саны-5
С?з – мерген, с?р жебе болып тиіп жат?ан,
С?з –шебер, ел іргесін ??йып жат?ан.
С?з –зергер, адам жанын ?шекейлеп,
С?з—ас?ар бар биіктен биік жат?ан- деп Сайын Назарбек?лы жырла?андай б?гінгі ?дебиет саба?ымыз да «с?з ?нері», оны? е? биік шы?ы –
« шешендік ?нер» туралы болма?,
А?ылмен ойлап білген с?з-
Бойы?а ж??пас, сыр?анар.
Ынталы ж?рек сезген с?з-
Бар тамырды ?уалар- деп, ?лы Абай атамыз айт?андай, осы саба?та бар ынтамызбен ?аза? хал?ыны? шешендік ?нері туралы тере?ірек білім алу?а тырысайы?.Олай болса, ?йге берілген тапсырмалар мен с?ра?тар?а жауап беруден бастайы?.
ІІ ?й ж?мысын пысы?тау.
Барлы? топ?а бірдей жырды? к?ркемдік ерекшелігіне байланысты тілдік амал-т?сілдерді тауып, д?птерлеріне жазу тапсырыл?ан.
І топ с?ра?ына кім жауап береді?
ІІ топ с?ра?тар?а жауап
ІІІ топ с?ра?тар?а жауап
ІІІ.Жа?а саба?ты т?сіндіру.
І кезе?де интерактивті та?та?а кесте шы?ады. Кесте бойынша «Шешендер туралы» деген б?лікте берілген на?ыл с?здерді о?ушылар талдау керек.
- кесте ?аза? шешендік ?неріні? даму кезе?дері
?аза? шешендік ?неріні? даму кезе?дері
Т?гел с?зді? т?бі бір, т?п атасы Май?ы би
Асан ?ай?ы, Жиреншешешен
3. XV- XVIII ?асырлар
?йтеке жарып айтады,
?азыбек ?азып айтады
М??алім с?зі: « С?зден т?тті н?рсе жо?, с?зден ащы н?рсе жо?. С?зі?ді тілі?е билетпе, а?ылы?а билет. А?ылы?ды, с?зі?ді а?ылсыз?а ?ор етпе, а?ылды?а айт. Кімге, ?ай жерде, ?ай кезде, ?алай с?йлейтіні?ді біл», — деп Б?лтірік шешен айт?андай келесі
«?аза? шешендік ?нері туралы айтыл?ан пікірлер» Б?л б?лімде ?р топ о?ушысы ?аза? шешендік ?нері туралы бас?а ел немесе ?з хал?ымызды? ?лылары айт?ан пікірлер туралы ой ?оз?айды.
« Билер бізде ?она?та» б?лімінде ?р топтан бір-бір о?ушы шы?ып билер с?зінен жат?а ?зінді о?иды.
«Кім тап?ыр» б?лімінде барлы? топтар?а бірдей с?ра?тар о?ылады кім жылдам ?ол к?терсе сол топ о?ушылары жауап айтады.
1.?ай би «?арлы?аш ?улие» атан?ан ж?не неліктен?
2.?азыбекті неліктен «?аз дауысты» деп ата?ан ж?не кім ондай ата? берген?
3. «Ашу-д?шпан,а?ыл-дос, а?ылы?а а?ыл ?ос» деген ?анатты с?зді?
4.«Сіркесі су к?термейді» деген т?ра?ты тіркес ?ай кезде айтылады?
5.Тарихта к?теріліс басшысы бол?ан батыр ?рі шешен адамны? атын ата.
6. Шы??ыс ханны? он екі биіні? бірі бол?ан ?аза?ты? ата?ты шешені кім?
7.Д?ниеде не ?иын? ?ай жерде?
8. ?аза?ты? би-шешендері бас ?осып, ?абылда?ан за? ?алай аталады?
9.Дау м?раты не? Сауда м?раты не?
Жол м?раты не? ?ыз м?раты не?
Келесі кезе? « Ойлан да тап» Б?л б?лімде ?р топ билер с?зінен ?зінді о?ып ж?мба? жасырады. ?ал?ан екі топ сол ж?мба?ты? шешуін табады.
Е? со??ы кезе?де т?мендегі кестені толы?тырып ?з ойларын д?лелдеу болып табылады. 2- кесте
Шешендік ?нерді? бас?а ?ылымдармен ?атысы
?азіргі кезде ?андай маманды? иелеріне
Шешен болу ?шін адам бойында ?андай ?асиеттер болу керек деп ойлайсы?дар.
Халы?ты? рухани-м?дени ?міріндегі е? бір аяулы, е? бір арда?ты ?нерді? бірі-шешендік ?нер. Осынау ?асиетті ?нерді? туын ас?а?тата желбіреткен к?сем ойлы, тап?ыр тілді, с. ар ?нді ділмар шешен- билер ?аза? сахарасында демократияны? жандануына, темірдей биік т?ртіпті?, имандылы?ты?, ізгілікті? ?анат жаюына ?сер етті. Тол?ынды топты? алдында аса еркін,ас?ан м?нерлі. й?ылжыта айтыл?ан парасатты, кесімді, шешен с?з халы? санасында ?шпес ?неге, ?асиетті кие ретінде ?абылданып, ?лтты? с?з ?неріні? айдынында ??йыл?ан на?ыз к?усар б?ла? болды.
Саба?ты ?орытындылау: ?р топ сайысын ба?алап отыр?ан ал?а билерге с?з береміз.
VІ.?йге. ?р топ ?з атауларына байланысты Т?ле, ?азыбек,?йтеке билер туралы м?ліметтер жинап реферат жазу.
VII. О?ушылар білімін ба?алау.
Просмотр содержимого документа
«Шешендік с?здер, оны? жанрлы? т?рлері. »
1.Сабақтың тақырыбы : Шешендік сөздер, оның жанрлық түрлері.
Білімділік: Қазақ халқының даналығы мен дәстүрлі шешендік асыл қазынасын оқыту; мән-мағынасын ашу; шешендік сөздердің мазмұны мен құрылысына түсінік беру.
Дамытушылық:Оқушылардың ойлау және есте сақтау қабілеттерін
дамыта отырып,өз ой-пікірлерін еркін айта алуға дағдыландыру.
Тәрбиелік мәні: Рухани жан дүниесі бай,адамгершілігі мол,ана тілін қадір-
лейтін тұлға тәрбиелеу; ой зерделігінен туып, халық жүрегіне ұялаған парасатты шешендікті таныту; тарихымызды танытып, ұлттық намысымызды оятып,рухымызды көтеретін би-шешендер сөздерін саралап, жүйелеу барысындағы ой- толғаныстар.Сөз тереңдігін түсініп, бағалай білуге, сұлулық сезіміне баулу.
3. Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
4. Сабақтың әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, топпен жұмыс.
5. Көрнекіліктер: а)Әлем ойшылдарының шешендік өнер туралы түсінік білдірген нақылдары мен қанатты сөздері жазылған әдеби журнал.
ә) Кейбір сөздер ретіне қарай интерактивті тақтада көрсетіледі.
1. «Шешеннің парызы- шындықты айту» (Платон)
2. «Созбақтай берсе, тамаша сөз де жалықтырып жібереді» (Б.Паскаль)
3. « Барлық заманда тіл байлығы мен шешендік өнер қатар жүріп келеді»
б) Үн таспадан шешендік толғау, арнауларды тыңдату
в) Шешендік сөздер туралы жазылған еңбектер әдеби сын мақалалар, зерттеулер.
Сынып оқушыларын үш топқа бөліп отырғызып, әр топтың топ басшылары өз топтарын таныстырады. Жаңа сабақтың тақырыбына қарай І топ Төле би, ІІ топ Әйтеке би, ІІІ топ Қазыбек би есімдерін иеленеді. Сайысты бағалап
отыру алқа билер сіздерге тапсырылады.Жоғарғы ұпай саны-5
Сөз – мерген, сұр жебе болып тиіп жатқан,
Сөз –шебер, ел іргесін құйып жатқан.
Сөз –зергер, адам жанын әшекейлеп,
Сөз—асқар бар биіктен биік жатқан- деп Сайын Назарбекұлы жырлағандай бүгінгі әдебиет сабағымыз да «сөз өнері», оның ең биік шыңы –
« шешендік өнер» туралы болмақ,
Ақылмен ойлап білген сөз-
Бойыңа жұқпас, сырғанар.
Ынталы жүрек сезген сөз-
Бар тамырды қуалар- деп, Ұлы Абай атамыз айтқандай, осы сабақта бар ынтамызбен қазақ халқының шешендік өнері туралы тереңірек білім алуға тырысайық.Олай болса, үйге берілген тапсырмалар мен сұрақтарға жауап беруден бастайық.
ІІ Үй жұмысын пысықтау.
Барлық топқа бірдей жырдың көркемдік ерекшелігіне байланысты тілдік амал-тәсілдерді тауып, дәптерлеріне жазу тапсырылған.
І топ сұрағына кім жауап береді?
ІІ топ сұрақтарға жауап
ІІІ топ сұрақтарға жауап
ІІІ.Жаңа сабақты түсіндіру.
І кезеңде интерактивті тақтаға кесте шығады. Кесте бойынша «Шешендер туралы» деген бөлікте берілген нақыл сөздерді оқушылар талдау керек.
кесте Қазақ шешендік өнерінің даму кезеңдері
Қазақ шешендік өнерінің даму кезеңдері
Түгел сөздің түбі бір, түп атасы Майқы би
Аяз әліңді, Құмырсқа
Асан қайғы, Жиренше шешен
Дүниеде не өлмейді
3. XV- XVIII ғасырлар
Төле би, Қазыбек би,
Әйтеке жарып айтады,
Қазыбек қазып айтады
Мұғалім сөзі: « Сөзден тәтті нәрсе жоқ, сөзден ащы нәрсе жоқ. Сөзіңді тіліңе билетпе, ақылыңа билет. Ақылыңды, сөзіңді ақылсызға қор етпе, ақылдыға айт. Кімге, қай жерде, қай кезде, қалай сөйлейтініңді біл», — деп Бөлтірік шешен айтқандай келесі
«Қазақ шешендік өнері туралы айтылған пікірлер» Бұл бөлімде әр топ оқушысы Қазақ шешендік өнері туралы басқа ел немесе өз халқымыздың ұлылары айтқан пікірлер туралы ой қозғайды.
« Билер бізде қонақта» бөлімінде әр топтан бір-бір оқушы шығып билер сөзінен жатқа үзінді оқиды.
«Кім тапқыр» бөлімінде барлық топтарға бірдей сұрақтар оқылады кім жылдам қол көтерсе сол топ оқушылары жауап айтады.
1.Қай би «Қарлығаш әулие» атанған және неліктен?
2.Қазыбекті неліктен «қаз дауысты» деп атаған және кім ондай атақ берген?
3. «Ашу-дұшпан,ақыл-дос, ақылыңа ақыл қос» деген қанатты сөздің
4.«Сіркесі су көтермейді» деген тұрақты тіркес қай кезде айтылады?
5.Тарихта көтеріліс басшысы болған батыр әрі шешен адамның атын ата.
6. Шыңғыс ханның он екі биінің бірі болған қазақтың атақты шешені кім?
7.Дүниеде не қиын? Қай жерде?
8. Қазақтың би-шешендері бас қосып, қабылдаған заң қалай аталады?
9.Дау мұраты не? Сауда мұраты не?
Жол мұраты не? Қыз мұраты не?
Келесі кезең « Ойлан да тап» Бұл бөлімде әр топ билер сөзінен үзінді оқып жұмбақ жасырады. Қалған екі топ сол жұмбақтың шешуін табады.
Ең соңғы кезеңде төмендегі кестені толықтырып өз ойларын дәлелдеу болып табылады. 2- кесте
Шешендік өнердің басқа ғылымдармен қатысы
Қазіргі кезде қандай мамандық иелеріне
шешендік өнер қажет
Шешен болу үшін адам бойында қандай қасиеттер болу керек деп ойлайсыңдар.
Источник статьи: http://kopilkaurokov.ru/vsemUchitelam/uroki/shieshiendik-sozdier-onyn-zhanrlyk-turlieri