Антоним с?здеріні? ?олданылуы
П?н аты: Тіл біліміне кіріспе
Сыныбы: 5
Саба?ты? та?ырыбы: Антонимдер
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: О?ушылар?а антоним туралы т?сінік беру.
Т?рбиелік: О?ушыларды адамгершілікке, ізгілікке баулу. Таби?атты, Отанды с?юге т?рбиелеу.
Дамытушылы?:О?ушыларды? логикалы? ой лау ?абілеттерін арттыра отырып, саба?та ?олданыл?ан ?осымша материалдар ар?ылы д?ниетанымдарын ке?ейту.
Саба?ты? типі: аралас саба?
Саба?ты? т?рі: д?ст?рлі саба?
Саба?ты? ?діс-т?сілі: т?сіндіру, с?ра?-жауап, жатты?у, талдау.
Саба?ты? к?рнекілігі: кесте
П?наралы? байланыс: та?ырып?а байланысты ?лестірмелі ?а?аздар.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і: 1.О?ушылармен с?лемдесу.
2.О?ушыларды? зейіндерін саба??а аудару.
3.О?ушыларды? саба??а ?атысын тексеру.
ІІ. ?й тапсырмасы.
ІІІ. Жа?а саба?:
Ма?ыналары бір – біріне ?арама – ?арсы болып келетін с?здер антонимдер деп аталады. Мысал: ?лкен – кіші,
суы? – жылы, ескі – жа?а, ?атты – ж?мса?
антоним мен ж?рна? ар?ылы жасалатын болымды болымсызды? ма?ына бірдей емес. Оларды былайша салыстырып к?руге болады:
Антонимдер Болымды – болымсызды? ма?ыналар
Жа?сы – жаман жа?сы – жа?сы емес
Ал – бер ал – алма
К??ілді – ?апалы к??ілді – к??ілсіз
Антонимдер – ойды ?серлі, бейнелі т?рде жеткізуді? де о?тайлы ??ралы. М?селен, ?асырлар бойы атадан бала?а м?ра болып келе жат?ан ма?ал – м?телдерді?, ж?мба?тарды? ??рамында антоним с?здер жарыса ?олданылады.
Источник статьи: http://kopilkaurokov.ru/russkiyYazik/uroki/antonim-sozdierinin-k-oldanyluy
Антонимдерди кайталау
Та?ырыбы: Антонимдер
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік — Шы?армашылы? ж?мыстар орындату ар?ылы ма?ыналары бір – біріне ?арама ?арсы с?здерді? антоним болатынды?тарын ??ындыру, антоним с?здерді бір — біріне салыстыра отырып, аны?тамасын о?ушыларды? ?здері ойланып шы?ару?а ба?ыт беру,
Дамытушылы? – о?ушыны? білім мен танымын ке?ейту ж?не тез ?абылдауына жол ашу, ?з пікірін толы? жеткізе алуына баулу, ойлау ?абілетін арттыру;
Т?рбиелік – Сыныпта ынтыма?тасты? орната отырып, ауызбіршілікке, бір – біріні? пікірін ты?дау?а, сыйлау?а, о?ушыларды адамгершілік асыл ?асиеттерге жетелей отырып, с?з ?нерін ?адірлей білуге т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: аралас саба?.
Саба?ты? ?діс — т?сілдері: с?ра? — жауап, топпен ж?мыс
К?рнекілігі: интербелсенді та?тада слайдтар, кеспе ?а?аздар.
П?наралы? байланыс: ?дебиет, бейнелеу ?нері, ?зін – ?зі тану
Саба? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і:
– О?ушылармен амандасу;
– Сыныпты т?гелдеу;
– О?ушыларды? саба??а зейіндерін аудару.
— О?ушыларды ая? киімдеріні? ?лшемі бойынша (28 – 30 — І топ?а, 30 – 32 — ІІ топ?а, 32 – 34 — ІІІ топ?а) топ?а б?лу, топ ережесін ??ру (?р топ ?здеріне ереже ??рып, А3 ?а?азына жазып ?ояды). Олай болса, о?ушылар ?здері?із ??ра?ан ережені са?тай отырып, біз ?зін – ?зі тану саба?ында «5Т» ережесін са?таймыз сол ережені де б?гінгі саба?ымыз?а енгізсек.
«5»Т ережесі:
Т?ртіп
Талап
Тынышты?
Тазалы?
Татулы?
ІІ. Жа?а саба?.
Интербелсенді та?тадан суреттер к?рсету ар?ылы, б?гінгі та?ырыпты ашу.
– Суреттен не к?ріп т?рсы?дар?
– Олар ?андай с?здер?
– Антоним дегеніміз не?
Балалар, антоним грек тілінде anti – ?арсы, onota — атау дегенді білдіреді. Ендеше сіздер мысалдар?а с?йене отырып ?андай ?орытынды?а келді?дер?
— Ма?ыналары бір — біріне ?арама — ?арсы болып келетін с?здерді антонимдер деп атаймыз.
— ?аза? тілінен бас?а та?ы ?андай п?ндерде антоним с?здер кездеседі? Мысалы:
• Математика саба?ында:
?осу – алу, к?бейту – б?лу, ?лкен – кіші
• Биология саба?ында:
?лі ж?не тірі таби?ат
• ?дебиет саба?ында:
Ма?ал – м?телдерде:
?депті бала – арлы бала,
?депсіз бала – сорлы бала.
Ж?мба?тарда:
Асты тас, ?сті тас,
Ортасында піскен ас (таба нан) т. б
— Балалар, антоним мен ж?рна? ар?ылы жасалатын болымды, болымсызды? ма?ыналар бірдей емес. Оларды былайша салыстырып к?руге болады.
Интербелсенді та?тадан к?рсету:
Антонимдер
Жа?сы — жаман
Ал — бер
Сулы — ??р?а?
К??ілді — ?апалы
Болымды – болымсызды? ма?ыналары
Жа?сы – жа?сы емес
Ал — алма
Сулы – сусыз
К??ілді — к??ілсіз
Антонимдер ойды ?серлі, бейнелі т?рде жеткізуді? е? о?тайлы ??ралы. М?селен, ?асырлар бойы атадан бала?а мирас болып келе жат?ан ма?ал — м?телдерді?, ж?мба?тарды? ??рамында антонимдер жарыса ?олданылады.
ІІІ. Тапсырмалар топтамасы.
І топ: ??рамында ма?ал – м?телдер кездесетін антонимдер
— К?штімен алыс?ан ?лсіз ?з ?олын сындырады. (С?йф Сарайи)
— Д?шпан?а тастай ?атты бол,
Досы?а балдай т?тті бол,
ІІ топ: ??рамында ж?мба?тар кездесетін антонимдер
— Т?нде бармын,
К?ндіз жо?пын. /ж?лдыз/
ІІІ топ: ??рамында жа?ылтпаштар кездесетін антонимдер
— А? тайла? а? па?
?ара тайла? а? па?
К?н бе, т?н бе,
Пілге мінбе.
— Екеуіні? жасы шамалас,
Біріні? шашы – ?ара шаш,
Екіншісіні? шашы а? шаш аралас.
IY. Сергіту с?ті
«?ріптер та?дау» ойыны. О?ушылар кеспе ?а?аздар?а жазыл?ан ?ріптерді алып, келесі с?йлемді жал?астырады.
— ?айдан келді?із?
— Неге келді?із?
— ?айдан келді?із?
— Немен келді?із?
— Кіммен?
— Немен б?лісесіз?
Y. О?улы?пен ж?мыс:
І топ:
96 – жатты?у
Биік, ашы?, жа?а, с?лу, жас с?здеріне ?рт?рлі ?олданыста бірнеше антоним сы?ар тауып жазы?дар.
?лгі: биік тау – аласа тау,.
ІІ топ:
97 – жатты?у
??рамында антоним с?здер кездесетін ма?ал – м?телдер мен ж?мба?тар тауып жазы?дар ж?не оларды? ?атар ?олданылуыны? себебін біліп алы?дар.
ІІІ топ:
100 – жатты?у
Синонимдік ?атарларды? бірін к?шіріп жазы?дар. Онда?ы ?р с?зді? антонимін табы?дар. Антонимдері неге ?рт?рлі болып шы?ты деп ойлайсы?дар.
1. Батыр, батыл, ?а?арман, ерж?рек
2. ?ор?а?, ?ау?арсыз, суж?рек.
VІ. Бекіту кезе?і:
«Даналы? а?ашы» б?гінгі саба?тан т?йген ойын айтып, стикерлермен а?аш?а жапсырады.
VІІ. Ба?алау
«Ж?лдызды с?т» ?р топ ?здеріні? тобында?ы о?ушыларды ж?лдыз та?у ар?ылы ба?алайды.
VІІІ. ?йге тапсырма беру:
98 – жатты?у
А?ын ?адыр Мырза ?лиді? ?ле? кітаптарын о?ы?дар. Антоним с?здер кездескен бір – екі шума? ?ле?ін д?птерлері?е жазы?дар.
Просмотр содержимого документа
«Антонимдерди кайталау»
Тақырыбы: Антонимдер
Сабақтың мақсаты:
Білімділік — Шығармашылық жұмыстар орындату арқылы мағыналары бір – біріне қарама қарсы сөздердің антоним болатындықтарын ұғындыру, антоним сөздерді бір — біріне салыстыра отырып, анықтамасын оқушылардың өздері ойланып шығаруға бағыт беру,
Дамытушылық – оқушының білім мен танымын кеңейту және тез қабылдауына жол ашу, өз пікірін толық жеткізе алуына баулу, ойлау қабілетін арттыру;
Тәрбиелік – Сыныпта ынтымақтастық орната отырып, ауызбіршілікке, бір – бірінің пікірін тыңдауға, сыйлауға, оқушыларды адамгершілік асыл қасиеттерге жетелей отырып, сөз өнерін қадірлей білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың әдіс — тәсілдері: сұрақ — жауап, топпен жұмыс
Көрнекілігі: интербелсенді тақтада слайдтар, кеспе қағаздар.
Пәнаралық байланыс: әдебиет, бейнелеу өнері, өзін – өзі тану
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі:
– Оқушылармен амандасу;
– Сыныпты түгелдеу;
– Оқушылардың сабаққа зейіндерін аудару.
— Оқушыларды аяқ киімдерінің өлшемі бойынша (28 – 30 — І топқа, 30 – 32 — ІІ топқа, 32 – 34 — ІІІ топқа) топқа бөлу, топ ережесін құру (әр топ өздеріне ереже құрып, А3 қағазына жазып қояды). Олай болса, оқушылар өздеріңіз құраған ережені сақтай отырып, біз өзін – өзі тану сабағында «5Т» ережесін сақтаймыз сол ережені де бүгінгі сабағымызға енгізсек.
«5»Т ережесі:
Тәртіп
Талап
Тыныштық
Тазалық
Татулық
ІІ. Жаңа сабақ.
Интербелсенді тақтадан суреттер көрсету арқылы, бүгінгі тақырыпты ашу.
– Суреттен не көріп тұрсыңдар?
– Олар қандай сөздер?
– Антоним дегеніміз не?
Балалар, антоним грек тілінде anti – қарсы, onota — атау дегенді білдіреді. Ендеше сіздер мысалдарға сүйене отырып қандай қорытындыға келдіңдер?
— Мағыналары бір — біріне қарама — қарсы болып келетін сөздерді антонимдер деп атаймыз.
— Қазақ тілінен басқа тағы қандай пәндерде антоним сөздер кездеседі? Мысалы:
• Математика сабағында:
Қосу – алу, көбейту – бөлу, үлкен – кіші
• Биология сабағында:
Өлі және тірі табиғат
• Әдебиет сабағында:
Мақал – мәтелдерде:
Әдепті бала – арлы бала,
Әдепсіз бала – сорлы бала.
Жұмбақтарда:
Асты тас, үсті тас,
Ортасында піскен ас (таба нан) т. б
— Балалар, антоним мен жұрнақ арқылы жасалатын болымды, болымсыздық мағыналар бірдей емес. Оларды былайша салыстырып көруге болады.
Интербелсенді тақтадан көрсету:
Антонимдер
Жақсы — жаман
Ал — бер
Сулы — құрғақ
Көңілді — қапалы
Болымды – болымсыздық мағыналары
Жақсы – жақсы емес
Ал — алма
Сулы – сусыз
Көңілді — көңілсіз
Антонимдер ойды әсерлі, бейнелі түрде жеткізудің ең оңтайлы құралы. Мәселен, ғасырлар бойы атадан балаға мирас болып келе жатқан мақал — мәтелдердің, жұмбақтардың құрамында антонимдер жарыса қолданылады.
ІІІ. Тапсырмалар топтамасы.
І топ: Құрамында мақал – мәтелдер кездесетін антонимдер
— Күштімен алысқан әлсіз өз қолын сындырады. (Сәйф Сарайи)
— Дұшпанға тастай қатты бол,
Досыңа балдай тәтті бол,
ІІ топ: Құрамында жұмбақтар кездесетін антонимдер
— Түнде бармын,
Күндіз жоқпын. /жұлдыз/
ІІІ топ: Құрамында жаңылтпаштар кездесетін антонимдер
— Ақ тайлақ ақ па?
Қара тайлақ ақ па?
Күн бе, түн бе,
Пілге мінбе.
— Екеуінің жасы шамалас,
Бірінің шашы – қара шаш,
Екіншісінің шашы ақ шаш аралас.
IY. Сергіту сәті
«Әріптер таңдау» ойыны. Оқушылар кеспе қағаздарға жазылған әріптерді алып, келесі сөйлемді жалғастырады.
— Қайдан келдіңіз?
— Неге келдіңіз?
— Қайдан келдіңіз?
— Немен келдіңіз?
— Кіммен?
— Немен бөлісесіз?
Y. Оқулықпен жұмыс:
І топ:
96 – жаттығу
Биік, ашық, жаңа, сұлу, жас сөздеріне әртүрлі қолданыста бірнеше антоним сыңар тауып жазыңдар.
Үлгі: биік тау – аласа тау.
ІІ топ:
97 – жаттығу
Құрамында антоним сөздер кездесетін мақал – мәтелдер мен жұмбақтар тауып жазыңдар және олардың қатар қолданылуының себебін біліп алыңдар.
ІІІ топ:
100 – жаттығу
Синонимдік қатарлардың бірін көшіріп жазыңдар. Ондағы әр сөздің антонимін табыңдар. Антонимдері неге әртүрлі болып шықты деп ойлайсыңдар.
1. Батыр, батыл, қаһарман, ержүрек
2. Қорқақ, қауқарсыз, сужүрек.
VІ. Бекіту кезеңі:
«Даналық ағашы» бүгінгі сабақтан түйген ойын айтып, стикерлермен ағашқа жапсырады.
VІІ. Бағалау
«Жұлдызды сәт» әр топ өздерінің тобындағы оқушыларды жұлдыз тағу арқылы бағалайды.
VІІІ. Үйге тапсырма беру:
98 – жаттығу
Ақын Қадыр Мырза Әлидің өлең кітаптарын оқыңдар. Антоним сөздер кездескен бір – екі шумақ өлеңін дәптерлеріңе жазыңдар.
Источник статьи: http://kopilkaurokov.ru/prochee/uroki/antonimdierdikaitalau