Морфологический разбор существительного на казахском языке примеры

Морфологиялық талдау (Морфологический разбор)

Морфология – дербес сөздердің грамматикалық мағыналарын тексеретін, грамматикалық сөз тұлғалардың қызметі мен қалыптасу, даму заңдылықтарын зерттейтін тіл ғылымының бір сапасы. Морфологияның негізгі материалы — морфема.

Морфология – раздел лингвистики, основным объектом которого являются слова естественных языков и их значимые части (морфемы).

Морфологиялықталдау сызбасы:
Общая схема разбора:

1. Сөз таптары (Часть речи)
2. Бастапқы формасы (Начальная форма)
   Тұрақты белгілер (Постоянные признаки, если есть)
   Тұрақсыз белгілер (Непостоянные признаки, если есть)
3. Синтаксистік рөлі (Синтаксическая роль)

Мысалы:
Ертең оқушы 3 мектепке барады 3 .
Завтра ученик 3 пойдет 3 в школу.

1. Оқушы 3 – зат есім. Кім барады? Оқушы.
2. Бастапқы формасы: оқушы.
   Тұрақты белгілер: дара, туынды, жалпы, жанды, деректі;
   Тұрақсыз белгілер: жекеше, атау септік.
3. Кім барады? Оқушы (бастауыш).

1. Барады 3 – етістік. Оқушы (не істейді?) барады.
2. Бастапқы формасы: бар.
   Тұрақты белгілер: дара, туынды, болымды, салт;
   Тұрақсыз белгілер: ауыспалы келер шақ.
3. Оқушы (не істейді?) барады (баяндауыш).

Источник статьи: http://yznaika.com/hints/28-morfologiya

«Морфологиялық талдау» (Морфологический разбор)

Морфология — дербес сөздердің грамматикалық мағыналарын тексеретін, грамматикалық сөз тұлғалардың қызметі мен қалыптасу, даму заңдылықтарын зерттейтін тіл ғылымының бір сапасы. Морфологияның негізгі материалы — морфема.

Морфология — раздел лингвистики, основным объектом которого являются слова естественных языков и их значимые части (морфемы).

Морфологиялық талдау сызбасы:
Общая схема разбора:

1. Сөз таптары (Часть речи)
2. Бастапқы формасы (Начальная форма)
   Тұрақты белгілер (Постоянные признаки)
   Тұрақсыз белгілер (Непостоянные признаки)
3. Синтаксистік рөлі (Синтаксическая роль)

1. Оқушы 3 – зат есім.
2. Бастапқы тұлғасы: оқушы.
   Тұрақты белгілер: дара—простое, туынды—производное, жалпы—нарицательное, жанды—одушевленное, деректі—конкретное ;
   Тұрақсыз белгілер: жекешетүрі-единственное число,

атау септік — именительный падеж .

1. Кім барады? Оқушы (бастауыш—подлежащее ).

Морфологический разбор имен существительных

Зат есім

Заттың атын білдіретін атау сөздер зат есім деп аталады. Зат есімдер кім? не? деген сұрауларға жауап береді.

Қазақ тілінде кім? сұрауы тек қана адамға қойылады, ал не? сұрауы қалған жанды да жансыз зат есімдерге қойыла береді

Түрлері (Типы)

Мысалдар (Примеры)

Мағынасына

қарай

(По значению)

Тұлғасына қарай

(По способу образования)

Сөз тудырушы жұрнақтар арқылы

Құрамына қарай

(По составу)

Жігіт, жылқы, ауыл

Күрделі (Сложные)

Источник статьи: http://mega-talant.com/biblioteka/morfologiyaly-taldau-morfologicheskiy-razbor-86047.html

Зат есім (Имя существительное)

Заттың атын білдіріп Кім? Не? сұрақтарына жауап береді.

Имя существительное — часть речи, которая обозначает предмет и отвечает на вопросы кто? что?

Зат есім түрлері (Виды существительных) :

Мысалы: дала, бас, қалам.

Мысалы: мекенжай, балабақша.

тұлғасына қарай:

Негізгі (непроизводное – нет суффикса)

Мысалы: мектеп, мысық.
Туынды (производное – есть суффикс)

Мысалы: әнші, аспаз.

мағынасына қарай:

Жалпы (нарицательное)

Мысалы: теледидар, үстел.
Жалқы (собственное)

Мысалы: Алматы, Татьяна, Қазақстан.
Деректі (конкретное)

Мысалы: үй, өзен, сиыр.
Дерексіз (абстрактное)

Мысалы: ақыл, ой, күн.
Жанды (одушевленное)

Мысалы: оқушы, мұғалім, адам.
Жансыз (неодушевленное)

Мысалы: кілем, тақта, қарындаш.

Зат есімдердің көптік жалғауы (Множественное число существительных) :

Множественное число существительных в казахском языке образуется при помощи окончаний —лар/-лер, -дар/-дер, -тар/-тер.

Мысалы: бала-лар, кітап-тар, дерек-тер.

Источник статьи: http://yznaika.com/hints/17-zat-esim

Морфологический разбор на казахском языке слова Жолдас.

Жолдас – это зат есім (существительное). Выполняйте его морфологический разбор (а это разбор слова как части речи) по схеме и образцу.

Морфологиялық талдау сызбасы (общая схема разбора):
1. Сөз таптары (Часть речи)
2. Бастапқы формасы (начальная форма)
Тұрақты белгілер (постоянные признаки, если есть)
Тұрақсыз белгілер (непостоянные признаки, если есть)
3. Синтаксистік рөлі (синтаксическая роль)

Мысалы (например):
Ертең оқушы мектепке барады3.

1. Оқушы – зат есім. Кім барады? Оқушы.
2. Бастапқы формасы: оқушы.
Тұрақты белгілер: дара, туынды, жалпы, жанды, деректі;
Тұрақсыз белгілер: жекеше, атау септік.
3. Кім барады? Оқушы (бастауыш).

Это материал с сайта http://yznaika.com/hints/28-morfologiya. Там ещё и образец разбора етістік (глагола) есть.

Для подобных вопросов есть категория «Образование», а в ней раздел «Домашние задания». А в этой категории ему не место, тем более а разделе «Техника».

Источник статьи: http://otvet.mail.ru/question/184452461

Синтаксистік талдау (Синтаксический разбор)

Синтаксистік талдау — сөйлемді, оның мүшелерін, түрлерін, құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сейлемдерді анықтау.

Синтаксический разбор — это разбор синтаксических единиц: словосочетаний и предложений.

Сөйлем мүшелері — сөздердің мағыналық тұрғыдан өзара тіркесуі нәтижесінде синтаксистік қызметте жұмсалатын сөйлемнің дербес бөлшектері. Олар үлкен екі топқа бөлінеді:

Члены предложения — грамматически значимые части, на которые подразделяется предложение при синтаксическом разборе. Они делятся на две большие группы:

• тұрлаулы мүшелер (бастауыш, баяндауыш) — главные члены предложения (подлежащее, сказуемое)
• тұрлаусыз мүшелер (анықтауыш, толықтауыш, пысықтауыш) — второстепенные члены предложения (определение, дополнение, обстоятельство)

Пример синтаксического разбора простого предложения:

Пример синтаксического разбора сложного предложения:

Источник статьи: http://yznaika.com/hints/27