Морфологический разбор слова на казахском языке зат есім

«Морфологиялық талдау» (Морфологический разбор)

Морфология — дербес сөздердің грамматикалық мағыналарын тексеретін, грамматикалық сөз тұлғалардың қызметі мен қалыптасу, даму заңдылықтарын зерттейтін тіл ғылымының бір сапасы. Морфологияның негізгі материалы — морфема.

Морфология — раздел лингвистики, основным объектом которого являются слова естественных языков и их значимые части (морфемы).

Морфологиялық талдау сызбасы:
Общая схема разбора:

1. Сөз таптары (Часть речи)
2. Бастапқы формасы (Начальная форма)
   Тұрақты белгілер (Постоянные признаки)
   Тұрақсыз белгілер (Непостоянные признаки)
3. Синтаксистік рөлі (Синтаксическая роль)

1. Оқушы 3 – зат есім.
2. Бастапқы тұлғасы: оқушы.
   Тұрақты белгілер: дара—простое, туынды—производное, жалпы—нарицательное, жанды—одушевленное, деректі—конкретное ;
   Тұрақсыз белгілер: жекешетүрі-единственное число,

атау септік — именительный падеж .

1. Кім барады? Оқушы (бастауыш—подлежащее ).

Морфологический разбор имен существительных

Зат есім

Заттың атын білдіретін атау сөздер зат есім деп аталады. Зат есімдер кім? не? деген сұрауларға жауап береді.

Қазақ тілінде кім? сұрауы тек қана адамға қойылады, ал не? сұрауы қалған жанды да жансыз зат есімдерге қойыла береді

Түрлері (Типы)

Мысалдар (Примеры)

Мағынасына

қарай

(По значению)

Тұлғасына қарай

(По способу образования)

Сөз тудырушы жұрнақтар арқылы

Құрамына қарай

(По составу)

Жігіт, жылқы, ауыл

Күрделі (Сложные)

Источник статьи: http://mega-talant.com/biblioteka/morfologiyaly-taldau-morfologicheskiy-razbor-86047.html

Морфологиялық талдау (Морфологический разбор)

Морфология – дербес сөздердің грамматикалық мағыналарын тексеретін, грамматикалық сөз тұлғалардың қызметі мен қалыптасу, даму заңдылықтарын зерттейтін тіл ғылымының бір сапасы. Морфологияның негізгі материалы — морфема.

Морфология – раздел лингвистики, основным объектом которого являются слова естественных языков и их значимые части (морфемы).

Морфологиялықталдау сызбасы:
Общая схема разбора:

1. Сөз таптары (Часть речи)
2. Бастапқы формасы (Начальная форма)
   Тұрақты белгілер (Постоянные признаки, если есть)
   Тұрақсыз белгілер (Непостоянные признаки, если есть)
3. Синтаксистік рөлі (Синтаксическая роль)

Мысалы:
Ертең оқушы 3 мектепке барады 3 .
Завтра ученик 3 пойдет 3 в школу.

1. Оқушы 3 – зат есім. Кім барады? Оқушы.
2. Бастапқы формасы: оқушы.
   Тұрақты белгілер: дара, туынды, жалпы, жанды, деректі;
   Тұрақсыз белгілер: жекеше, атау септік.
3. Кім барады? Оқушы (бастауыш).

1. Барады 3 – етістік. Оқушы (не істейді?) барады.
2. Бастапқы формасы: бар.
   Тұрақты белгілер: дара, туынды, болымды, салт;
   Тұрақсыз белгілер: ауыспалы келер шақ.
3. Оқушы (не істейді?) барады (баяндауыш).

Источник статьи: http://yznaika.com/hints/28-morfologiya

Зат есім (Имя существительное)

Заттың атын білдіріп Кім? Не? сұрақтарына жауап береді.

Имя существительное — часть речи, которая обозначает предмет и отвечает на вопросы кто? что?

Зат есім түрлері (Виды существительных) :

Мысалы: дала, бас, қалам.

Мысалы: мекенжай, балабақша.

тұлғасына қарай:

Негізгі (непроизводное – нет суффикса)

Мысалы: мектеп, мысық.
Туынды (производное – есть суффикс)

Мысалы: әнші, аспаз.

мағынасына қарай:

Жалпы (нарицательное)

Мысалы: теледидар, үстел.
Жалқы (собственное)

Мысалы: Алматы, Татьяна, Қазақстан.
Деректі (конкретное)

Мысалы: үй, өзен, сиыр.
Дерексіз (абстрактное)

Мысалы: ақыл, ой, күн.
Жанды (одушевленное)

Мысалы: оқушы, мұғалім, адам.
Жансыз (неодушевленное)

Мысалы: кілем, тақта, қарындаш.

Зат есімдердің көптік жалғауы (Множественное число существительных) :

Множественное число существительных в казахском языке образуется при помощи окончаний —лар/-лер, -дар/-дер, -тар/-тер.

Мысалы: бала-лар, кітап-тар, дерек-тер.

Источник статьи: http://yznaika.com/hints/17-zat-esim

Морфологиялық талдау (Морфологический разбор)

Морфология – дербес сөздердің грамматикалық мағыналарын тексеретін, грамматикалық сөз тұлғалардың қызметі мен қалыптасу, даму заңдылықтарын зерттейтін тіл ғылымының бір сапасы. Морфологияның негізгі материалы — морфема.

Морфология – раздел лингвистики, основным объектом которого являются слова естественных языков и их значимые части (морфемы).

Морфологиялықталдау сызбасы:
Общая схема разбора:

1. Сөз таптары (Часть речи)
2. Бастапқы формасы (Начальная форма)
   Тұрақты белгілер (Постоянные признаки, если есть)
   Тұрақсыз белгілер (Непостоянные признаки, если есть)
3. Синтаксистік рөлі (Синтаксическая роль)

Мысалы:
Ертең оқушы 3 мектепке барады 3 .
Завтра ученик 3 пойдет 3 в школу.

1. Оқушы 3 – зат есім. Кім барады? Оқушы.
2. Бастапқы формасы: оқушы.
   Тұрақты белгілер: дара, туынды, жалпы, жанды, деректі;
   Тұрақсыз белгілер: жекеше, атау септік.
3. Кім барады? Оқушы (бастауыш).

1. Барады 3 – етістік. Оқушы (не істейді?) барады.
2. Бастапқы формасы: бар.
   Тұрақты белгілер: дара, туынды, болымды, салт;
   Тұрақсыз белгілер: ауыспалы келер шақ.
3. Оқушы (не істейді?) барады (баяндауыш).

Источник статьи: http://yznaika.com/notes/28-sak

Зат есімдердің септелуі (Склонение существительных)

Септік жалғау арқылы есімдер сөйлемдегі етістіктермен де, шылау сөздермен де, есімдер өзді-өздері де жалғасып әр алуан қарым-қатынасқа түседі.

Падежные окончания — окончания в казахском языке, которые являются следствием склонения существительных.

Пример разбора по падежам (Мысалы):

Ит сөзі (Слово собака)

1. А.с. (не?) ит. Ит — ең жақсы дос!
2. І.с. (ненің?) иттің. Иттің ойыншығы еденде жатты.
3. Б.с. (неге?) итке. Мен итке сүтті бердім.
4. Т.с. (нені?) итті. Алексей көршілестік итті жақсы көреді.
5. Ж.с. (неде?) итте. Итте әдемі бір шүйке жіп бар.
6. Ш.с. (неден?) иттен. Мысық ашуын иттен алады.
7. К.с. (немен?) итпен. Ол итпен ойнайды.

Отан ы сөзі (Слово Родина в 3 лице)

1. А.с. (несі?) Отаны. Оның Отаны — Қазақстан.
2. І.с. (несінің?) Отанының. Отанының табиғаты тамаша болған.
3. Б.с. (несіне?) Отанына. Ол өз Отанына ұзақ қызмет етеді.
4. Т.с. (несін?) Отанын. Борат Отанын жақсы көреді.
5. Ж.с. (несінде?) Отанында. Отанында жақсы адамдар тұрады.
6. Ш.с. (несінен?) Отанынан. Өткен жылда Арман Отанынан кетеді.
7. К.с. (несімен?) Отанымен. Ол Отанымен мақтанады.

Склонение существительных онлайн

Источник статьи: http://yznaika.com/hints/433-septeleu