Меню Рубрики

Что такое орфограмма на башкирском языке

Орфография башкирского языка

  • Орфография башкирского языка — исторически сложившаяся система правил башкирского языка, определяющих единообразие способов передачи речи на письме; раздел языкознания, изучающий и разрабатывающий систему правил башкирского языка.

Правила орфографии башкирского языка основаны на следующих принципах:

* Фонетический — буква соответствует реально произносимому звуку;

* Морфологический — морфема пишется одинаково независимо от произношения;

* Традиционный — осуществляется принятое изначально написание слова.

Связанные понятия

Яналиф (от тат. яңа əлифба/jaꞑa əlifʙa, башк. яңы əлифбə, сокращ. яңалиф/jaꞑalif, букв. «новый алфавит»), в официальной советской печати — Новый тюркский алфавит (НТА) — проект перевода всех тюркских языков на единообразный алфавит на основе латиницы, предложенный в конце 1920-х годов в рамках общесоюзного проекта латинизации. Был официально введён в 1928 году в тюркоязычных республиках и автономных республиках СССР взамен алфавитов на основе арабского. В 1938—1940 годах форсированными темпами заменён.

Для письменности казахского языка в прошлом использовались алфавиты разнообразных систем, в современности действующими являются алфавиты на следующих графиках.

Источник статьи: http://kartaslov.ru/%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0-%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B9/%D0%9E%D1%80%D1%84%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F+%D0%B1%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%B8%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B0

Урок башкирского языка (3 класс)

3-сө синыфта башҡорт теленән дәрес өлгөһө

Тема: Ҡуш тартынҡы — орфограмма!

Маҡсат: ҡуш тартынҡыларҙың ҡайҙан килеп сығыуын билдәләү, ҡуш тартынҡыға бөткән һүҙҙәрҙең яҙылышын өйрәнеү, уҡыусылар араһында дуҫлыҡ мөнәсәбәттәре урынлаштырыу, ижади эҙләнеүгә этәреү.

Дәрес тибы: уҡыу мәсьәләһе ҡуйыу.

Йыһазлау: дәреслек, карточкала биремдәр, видеопроектор, компьютер.

«Психологик атмосфера » ситуацияһын тыуҙырыу.

Уҡытыусы. Хәйерле иртә, балалар! Тағы бер ғәжәйеп матур, иҫ киткес гүзәл көн тыуҙы. Ошо йәмле иртәгә, матур донъяға бағып, үҙебеҙгә көс, дәрт, илһам алайыҡ. Әйҙәгеҙ, бергәләп ҡояш сығышын күҙәтәйек. Балалар, бөгөнгө көнгә нимә тип өндәшерһегеҙ?

Балалар. Хәйерле көн! Рәхмәт һиңә матур иртә! Минең кәйефем көр, күңелем күтәренке!

Уҡытыусы. Тимәк, беҙ дәрт, илһам менән эшкә тотонорға әҙер!

Өйгә эште тикшереү. ( 135, 136-сы күнегеүҙәр)

Үткән дәрес материалын иҫкә төшөрөү.

Артикуляцион күнегеү. Тиҙәйткестәр (видеопроектор аша уҡыу)

1).Сейәлектән сыҡҡан саҡта,

Сей сейәне сәйнәй-сәйнәй,

(Тамыҙаш һәм оҡшаш һүҙҙәрҙе табыу)

2). Ҡара ҡарға ҡарҙан бара,

Уҡытыусы. Ә хәҙер дәфтәрҙәрҙе астыҡ, числоны, теманы яҙабыҙ.

Проблемалы ситуация тыуҙырыу.

Уҡытыусы. Балалар, баянан бирле Денис менән Аделия бәхәсләшеп ултыралар. Ни булды һеҙгә?

Балалар. -Ҡаҙҙы, ҡатты, етте…Был һүҙҙәрҙә бер серле урын бар!

4. Уҡыу мәсьәләһе ҡуйыу.

Уҡытыусы. Экрандағы һүҙҙәрҙе уҡыу. Ҡаҙҙы, ҡатты, етте.

Был һүҙҙәрҙә ниндәй серле урын бар инде?

Балалар. Ҡуш тартынҡылар.

Уҡытыусы. Тимәк, беҙ дәрескә ниндәй мәсьәләләр ҡуябыҙ инде?

Балалар.Ҡуш тартынҡылар ни өсөн яҙыла? Беҙ шуны асыҡларға тейешбеҙ.

Уҡытыусы. Тимәк, дәрестә шундай мәсьәлә ҡуйыла:

Ниндәй һүҙҙәрҙә ҡуш тартынҡы яҙыла? Улар ҡайҙан килеп сыҡҡан? Был һүҙҙәрҙең дөрөҫ яҙылышын өйрәнергә тейешбеҙ.

Уҡыу мәсьәләһен хәл итеү.

Уҡытыусы. Экрандағы һүҙҙәргә иғтибар итәйек әле.

Былар ҡуш тартынҡылы һүҙҙәр. Был һүҙҙәрҙәге ҡуш тартынҡылыларҙың береһен төшөрөп ҡалдырһаң, бөтөнләй мәғәнә үҙгәрә.

Ҡаҙҙы-ҡаҙы, ҡатты-ҡаты, етте-ете.

Шулай итеп, был серле урындарҙы ҡыҙыл ҡәләм менән һыҙып ҡуяйыҡ! Ә ҡайҙан барлыҡҡа килә һуң был серле урын? ( яуаптар тыңлана) Һөҙөмтәне модельдә күрһәтәйек (экранда күрһәтеү).

Тимәк, ҡуш тартынҡыны һиҙемләр өсөн, һүҙҙең мәғәнәһенә иғтибар итергә кәрәк. әгәр һүҙ тамырының аҙағында ла, ялғауҙың башында ла бер үк тартынҡы булһа, һүҙҙә ҡуш тартынҡы барлыҡҡа килә. Был — орфограмма! ( 10-сы биттәге таблицаға индереп ҡуйырға кәрәк)

Шулай итеп, беҙ һеҙҙең менән уҡыу мәсьәләһен хәл иттек.

6.Ғәмәли эштәр башҡарыу. ( Төркөмдәрҙә эшләү, эксперттар һайлап ҡуйыу)

Матур яҙыу ҡағиҙәләрен иҫкә төшөрәйек әле. «Үҙеңә-үҙең әйтеп ултыр» принцибы менән эшләйбеҙ.

А) текстағы һүҙ, һөйләм диҡҡәт менән уҡыла.

Б) мәғәнәһе төшөнөлә, асыҡлана.

В) яҙаһы һүҙҙәге һәр өн һуҙыла, ишетелә, яҙыла.

Г) яҙған һүҙ таҡтала йәки китапта яҙылғаны менән тикшерелә.

Д) яҙған һөйләм тулыһынса уҡыла.

1-се төркөм 142-се күнегеүҙе эшләй. Әкиәтте уҡып, ҡуш тартынҡылы һүҙҙәрҙе табып, яҙып ала, орфограммаларға һыҙа.

2-се төркөм 143-сө күнегеүҙе эшләй. Шиғырҙы тасуири уҡырға. Беренсе куплетты яттан яҙырға. Ҡуш тартынҡылы һүҙҙәрҙең аҫтына һыҙырға.

3-сө төркөм 144-се күнегеүҙе эшләй. Һөйләмдәрҙе күсереп яҙырға. Орфограммаларҙы һыҙырға.

(Һәр күнегеү буйынса төркөмдән бер кеше һығымта яһай, эксперттар билдә ҡуя)

145-се күнегеү. Мәҡәлдәрҙе уҡыу (экрандан). Дуҫлыҡ тураһында әңгәмә ҡороу. Төркөмдәр араһында мәҡәлдәр ярышы.

Физкультминут.(«Уйнап алайыҡ әле, йырлап алайыҡ әле»)

147-се күнегеү. Алдан таҡтала яҙылған һүҙҙәрҙе күплек һанда яҙыу. ( Эксперттар эшләй) Ә ҡалғандар дәфтәрҙә 149-сы күнегеүҙе эшләй.

150-се күнегеү. Моделдәргә ярашлы һүҙҙәр уйлап яҙыу. Орфограммаларҙы һыҙыу.

152-се күнегеүҙәге шиғырҙарҙы тасуири уҡыу.

Ижади эш: йыл миҙгелдәре тураһында шиғыр ижад итергә. (Һәр төркөмгә бер миҙгел тураһында)

Һүҙлек диктанты үткәреү.(Экрандан сағыштырып тикшереү)

7.Өйгә эш: 151-се, 154-се күнегеүҙәр.(аңлатма биреү)

8..Рефлексив анализ. Шулай итеп, бөгөнгө дәрестә беҙ нимәгә өйрәндек? Нимә белдек? Дәрес оҡшанымы? Ҡәнәғәтһегеҙме?

9.Баһалау. (Эксперттар ҡуйған балдарҙы иҫәпләп, баһалар ҡуйыу)

Источник статьи: http://botana.biz/prepod/nachalnye_klassy/ow99egri.html

Что такое «орфограмма»?

Орфограммой, если говорить проще, является часть слова, в которой допустить ошибку не составляет особого труда. Если переводить это слово с греческого, то: orthos переводится как «правильный», а gramma — как «буква», то есть в целом «правильная буква». Например, вы пишете слово «ведро», в этом слове можно легко допустить ошибку: вместо Е написать И. Это нам кажется, что невозможно, но на деле не знающему человеку возможно всё. Орфограммой будет являться буква Е. Важно отметить, что орфограмма может быть в любой части слова: от приставки до окончания.

Чтобы не допускать ошибок, нужно находить орфограммы по опознавательным признакам, которые изображены на картинке:

Попал какая орфограмма?

В этом слове орфограммой является наличие приставки «по», которая находится не под ударением. Приверяется она легко: приставки «па» не существует.

Что такое «/b/», и почему о нём нельзя говорить?

Потому что таково первое правило Интернета: «Do not talk about /b/». А второе, кстати: «DO NOT talk about /b/». А ещё есть известное правило 34. Ну и весь список тоже там можно найти. Но вернёмся к «/b/».

Определений этого понятия в Интернете не счесть: каждый сайт, где есть хоть какое-то место для рассуждения о том, чем же является этот самый «/b/», несомненно представит вам свою версию, отличную от всех встреченных вами ранее. Одни скажут: «/b/ — это тот самый парень, который первым бежит к окну, чтобы посмотреть на автомобильную аварию», — а другие возразят: «/b/ — это голос в твоей голове, советующий действовать и забить на то, что она бухая в хлам». А для кого-то и вовсе /b/ — это когда ты лежишь в больнице после того, как всё-таки осмелился попробовать то, что увидел в каком-то хентай. /b/ — это наша жизнь. /b/ — это прекрасно.

Ну а если серьёзно, то так называется имиджборд на 4chan, где 90% того, что вы там увидите — это голые толстые мужики, пиписьки (вполне вероятно, что первое и второе связаны) и прочий треш. Славу «канализации Интернета» /b/ получил за весь тот второсортный контент, который там публикуется. Можете, конечно, и сами посмотреть, если хотите.

Источник статьи: http://yandex.ru/q/question/chto_takoe_orfogramma_0c08ff9f/

Урок башкирского языка (3 класс)

Международные дистанционные “ШКОЛЬНЫЕ ИНФОКОНКУРСЫ”

для дошкольников и учеников 1–11 классов

Оргвзнос: от 15 руб.

3-сө синыфта баш ҡорт телен ән дәрес өлгөһө

Тема: Ҡуш тартынҡы – орфограмма!

Маҡсат : ҡуш тартынҡыларҙың ҡайҙан килеп сығыуын билд әләү, ҡуш тартынҡыға б өткән һү ҙҙ әр ҙең яҙылышын өйрәнеү, у ҡыусылар араһында дуҫлыҡ м өнәсәбәттәре урынлаштырыу, ижади э ҙл әнеүгә этәреү.

Дәрес тибы : у ҡыу м әсьәләһе ҡуйыу.

Йыһазлау : д әреслек, карточкала биремдәр, видеопроектор, компьютер.

Психологик атмосфера “ ситуация һ ын тыу ҙырыу .

Уҡытыусы . Х әйерле иртә, балалар! Тағы бер ғәжәйеп матур, и ҫ киткес гүз әл көн тыу ҙы. Ошо й әмле иртәгә, матур донъяға бағып, ү ҙебеҙг ә көс, дәрт, илһам алайы ҡ. Әй ҙ әге ҙ, берг әләп ҡояш сығышын күҙ әтәйек. Балалар, бөгөнгө көнгә нимә тип өндәшерһеге ҙ?

Балалар . Х әйерле көн! Рәхмәт һиңә матур иртә! Минең кәйефем көр, күңелем күтәренке!

У ҡытыусы . Тим әк, бе ҙ д әрт, илһам менән эшкә тотонорға ә ҙер!

Ө йг ә эште тикшере ү . ( 135, 136-сы күнегеү ҙ әр)

Үткән дәрес материалын и ҫк ә төшөрөү.

Артикуляцион к ү неге ү . Ти ҙ әйткестәр (видеопроектор аша у ҡыу)

1).Сейәлектән сы ҡҡан саҡта,

Сей сей әне сәйнәй-сәйнәй,

(Тамы ҙаш һ әм о ҡшаш һүҙҙ әр ҙе табыу)

2). Ҡара ҡарға ҡарҙан бара,

Уҡытыусы. Ә хә ҙер д әфтәр ҙ әр ҙе астыҡ, числоны, теманы яҙабыҙ.

Проблемалы ситуация тыуҙырыу.

Уҡытыусы . Балалар, баянан бирле Денис мен ән Аделия бәхәсләшеп ултыралар. Ни булды һе ҙг ә?

Балалар . – Ҡаҙҙы, ҡатты, етте…Был һүҙҙ әр ҙ ә бер серле урын бар!

Уҡытыусы . Экрандағы һүҙҙ әр ҙе уҡыу. Ҡаҙҙы, ҡатты, етте.

Был һүҙҙ әр ҙ ә ниндәй серле урын бар инде?

Балалар . Ҡуш тартынҡылар.

Уҡытыусы. Тим әк, бе ҙ д әрескә ниндәй мәсьәләләр ҡуябыҙ инде?

Балалар .Ҡуш тартынҡылар ни өсөн я ҙыла ? Беҙ шуны асыҡларға тейешбеҙ.

У ҡытыусы . Тим ә к, д әрестә шундай мәсьәлә ҡуйыла:

Ниндәй һү ҙҙ әр ҙ ә ҡуш тартынҡы яҙыла? Улар ҡайҙан килеп сыҡҡан? Был һүҙҙ әр ҙ ең дөрө ҫ яҙылышын өйрәнергә тейешбе ҙ.

Уҡыу м ә сь ә л әһ ен х ә л ите ү .

У ҡ ытыусы . Экрандағы һүҙҙ әргә и ғтибар ит әйек әле.

Былар ҡуш тартынҡылы һүҙҙ әр. Был һүҙҙ әр ҙ әге ҡуш тартынҡылыларҙың береһен т өшөрөп ҡалдырһаң, б өтөнләй мәғәнә ү ҙг әрә.

Ҡаҙҙы-ҡаҙы, ҡатты-ҡаты, етте-ете.

Шулай итеп, был серле урындарҙы ҡыҙыл ҡ әләм менән һы ҙып ҡуяйыҡ! Ә ҡайҙан барлыҡҡа кил ә һуң был серле урын? ( яуаптар тыңлана) Һө ҙ өмтәне модельдә күрһәтәйек (экранда күрһәтеү).

Тимәк, ҡуш тартынҡыны һиҙемл әр өсөн, һү ҙҙең м әғәнәһенә иғтибар итергә кәрәк. әгәр һү ҙ тамырының аҙағында ла, ялғауҙың башында ла бер үк тартынҡы булһа, һүҙҙ ә ҡуш тартынҡы барлыҡҡа кил ә. Был – орфограмма! ( 10-сы биттәге таблицаға индереп ҡуйырға к әрәк)

Шулай итеп, бе ҙ һеҙҙең мен ән у ҡыу м әсьәләһен хәл иттек.

6. Ғ ә м ә ли эшт ә р баш ҡарыу . ( Т өркөмдәр ҙ ә эшләү, эксперттар һайлап ҡуйыу)

Матур я ҙыу ҡағиҙ әләрен и ҫк ә төшөрәйек әле . “Үҙең ә-ү ҙең әйтеп ултыр” принцибы менән эшләйбе ҙ.

А) текстағы һүҙ, һ өйләм ди ҡҡ әт менән у ҡыла.

Б) м әғәнәһе төшөнөлә, асы ҡлана.

В) яҙаһы һүҙҙ әге һәр өн һу ҙыла, ишетел ә, я ҙыла.

Г) яҙған һүҙ таҡтала й әки китапта я ҙылғаны мен ән тикшерелә.

Д) яҙған һ өйләм тулыһынса у ҡыла.

1-се т өркөм 142-се күнегеү ҙе эшл әй. Әкиәтте у ҡып, ҡуш тартынҡылы һүҙҙ әр ҙе табып, яҙып ала, орфограммаларға һыҙа.

2-се т өркөм 143-сө күнегеү ҙе эшл әй. Шиғыр ҙы тасуири уҡырға. Беренсе куплетты яттан яҙырға. Ҡуш тартынҡылы һүҙҙ әр ҙең аҫтына һыҙырға.

3-с ө төркөм 144-се күнегеү ҙе эшл әй. Һөйләмдәр ҙе күсереп яҙырға. Орфограммаларҙы һыҙырға.

(Һ әр күнегеү буйынса төркөмдән бер кеше һығымта яһай, эксперттар билдә ҡуя)

145-се күнегеү. М ә ҡ әлдәр ҙе уҡыу (экрандан). Дуҫлыҡ тураһында әңгәмә ҡороу. Т өркөмдәр араһында мә ҡ әлдәр ярышы.

Физкультминут .(“Уйнап алайы ҡ әле, йырлап алайы ҡ әле”)

147-се күнегеү. Алдан та ҡтала яҙылған һүҙҙ әр ҙе күплек һанда яҙыу. ( Эксперттар эшл әй) Ә ҡалғандар д әфтәр ҙ ә 149 -сы күнегеү ҙе эшл әй.

150-се күнегеү. Моделдәргә ярашлы һү ҙҙ әр уйлап я ҙыу. Орфограммаларҙы һыҙыу.

152-се күнегеүҙ әге шиғыр ҙарҙы тасуири уҡыу.

Ижади эш : йыл миҙгелд әре тураһында шиғыр ижад итергә. (Һәр төркөмгә бер ми ҙгел тураһында)

Һүҙлек диктанты үтк әреү.(Экрандан сағыштырып тикшереү)

7. Ө йг ә эш : 151-се, 154-се күнегеү ҙ әр.(аңлатма биреү)

8. .Рефлексив анализ . Шулай итеп, бөгөнгө дәрестә бе ҙ ним әгә өйрәндек? Нимә белдек? Дәрес о ҡшанымы? Ҡ әнәғәтһеге ҙме?

9. Баһалау . (Эксперттар ҡуйған балдарҙы иҫ әпләп, баһалар ҡуйыу)

Источник статьи: http://infourok.ru/urok-bashkirskogo-yazika-klass-624577.html


0 0 голоса
Article Rating
Подписаться
Уведомить о
guest

0 Комментарий
Старые
Новые Популярные
Межтекстовые Отзывы
Посмотреть все комментарии